Het ontdekken van Cuba
Auteur: Martijn Koning (Reisleider van Skate-A-Round en freelance journalist)

Skaten in Cuba


(Copyright Martijn Koning; deze publicatie mag niet worden gebruikt door derden zonder toestemming van hem)

Het aanlokkelijk mooie marmer rond het Capitolio Nacional in het oude Havana wordt bewaakt door plichtsgetrouwe uniformen die nog nooit het genot van 78 A wieltjes op deze uitdagend gladde ondergrond hebben ervaren. Plagerig rij ik met een groepje lokale skaters over de zijpaden langs het capitool totdat 1 van de rechtschapen dienders op zijn fluitje blaast en achter ons aankomt. Met de adrenaline nog in mijn lijf skaten we tussen de gebutste Amerikaanse oldtimers door richting Paseo de Martí om daar onder de oude platanen met een man of 15 te gaan hockeyen. Skaten in Havana geeft een kick!

Je kunt heel makkelijk al skatend de stad leren kennen, want er is relatief weinig hoofdstedelijk verkeer. Het vervoer bestaat uit de bolle neuzen van Amerikaanse auto’s uit de jaren 20 en varianten op het Russisch koekblik van 30 jaar geleden. De eerste categorie rijdt langzaam om niet uiteen te vallen, de tweede categorie heeft nooit snel gekund. Verder zijn de straten voorzien van een laag acceptabel asfalt met hier en daar een kuil en ruimhartig gestrooid steenslag. De stoepen zijn erg afwisselend van kwaliteit, maar een echte Hollandse cityskater laat zich niet snel afschrikken!

Om te bewijzen dat Cuba ook voor speedskaters aantrekkelijk is organiseert de Cubaanse federatie voor rollersporten (CRSF) in 2003 weer de Havana International Marathon. Op 20 april wordt voor het eerst de marathon in de straten van Havana gereden en niet meer in het toeristische Varadero. In Havana is het mogelijk om te trainen op de Raul Díaz Arquelles speedskating track en in Cienfuegos op een speciaal voor speedskaters aangelegde 400 meter baan. Natuurlijk lenen ook de lange boulevards langs de zee zich uitstekend voor (speed)skaten. Zelfs de lege snelwegen zijn volgens de locals een optie!
Naast de internationale scene komt men ook oog in oog te staan met het klinkende namen als Ernesto Santiago Orta en Guy Díaz Mollinedo uit het Cuba Speedskating Team. Voor de vrouwen onder de speedskaters zijn Maria Teresa Cedeyo en Yaima Zamora Martin de grote concurrenten. In de week voorafgaand aan de marathon zijn er wedstrijden in speed- en artistiek skaten in de straten van het oude Havana. Hier vind je de lokale skaters die het evenement kleur geven met hun aanwezigheid, zoals de 74-jarige Joaquin Cabrera en professor El Piti die met zijn 64 jaar nog steeds op rollerskates staat. Ook de kleine skatertjes zal je niet snel vergeten!

Er gaat in Havana geen dag voorbij zonder dat Pedro, een stoere jongen uit het groepje local skaters, mij meeneemt op mijn speurtocht door het oude Havana. Hij komt pas echt los als we samen op een stoeprand een broodje kaas van anderhalve peso eten en hij vertelt over belevenissen met een skatevriend die een straat verderop woont. Het ene moment snuiven we de sigarenrook op in café La Bodeguita del Medio die Hemingway frequenteerde, het volgende moment hangen we op skates achter de auto van een bevriende taxichauffeur en sjezen we over Avenida de las Misiones naar de haven. Dit is hemels Havana!

Eigenlijk zijn er maar weinig plekken in Cuba waar je niet een stuk lekker kan skaten. Zelfs in een koloniaal stadje als Trinidad, befaamd om zijn straten met kleine keitjes uit 1514, vind ik een mooie landweg die naar zee leidt. Op de terugweg kleurt de lucht oogverblindend mooi oranje met roze vegen als de zon achter de horizon van de Caribische zee verdwijnt. In het provinciale westen van Cuba skate ik uit het dorpje Viñales een mooie 5 kilometer naar een rotshoge muurschildering. Wanneer ik de volgende dag terugkom van een skatetocht naar de grotten van Cueva del Indio spreken de mensen bij de kapper mij zelfs aan als Patinador Turístico!
Voor de skaters die gewoon willen gáán bestaan er tussen de hotels in Varadero lange, zwartglanzende linten asfalt waar naast een enkele taxi en shuttlebus geen doorgaand verkeer komt. Het is mogelijk om over de afstand van 20 kilometer onder de Caribische zon langs witte zandstranden met palmbomen te skaten terwijl pelikanen een maaltje vis uit de Atlantische oceaan verorberen. Op sommige plaatsen lijkt het net een onbewoond eiland waar de golven uitnodigen voor een frisse duik. Het heeft geen zin met duikbril en snorkel te gaan skaten, want in tegenstelling tot andere sites op het eiland valt er hier weinig te beleven onder water.

Cienfuegos is in het bezit van een ruime natuurlijke haven. Wanneer je over Paseo del Prado naar het zuidelijkste puntje van de haven skate, is het mogelijk om aan de andere kant van de baai Cuba’s nucleaire nachtmerrie te zien liggen, een onafgemaakte Russische kerncentrale die op het punt staat een natuurramp te veroorzaken. Skate door de buurt ten oosten van Calle 37 en misschien word je welkom geheten op een buurtfeest waar zeemannen en oma’s, verpleegsters, kinderen en politiemannen samen dansen. Het bier tappen ze in een plastic petfles en rum schenken ze in een steelpannetje. Het après-skaten kan beginnen!

Santiago de Cuba in het oosten van Cuba staat bekend om zijn oude paleizen, musea en monumenten aan de revolutie gewijd. Nergens op het eiland zijn de Cubanen zo trots op hun geschiedenis waarin de opstand tegen de strijders van dictator Batista en Castro’s eerste publieke optreden na het succes van de revolutie centraal staan. De talloze monumenten in de stad worden goed onderhouden en bewaakt. Een argeloze skater die denkt een mooi glad stuk plein te hebben gevonden komt bedrogen uit in Santiago. Vraag dus eerst even aan een voorbijganger waarom een bepaald plein zo schoon en leeg is!

De tweede stad van Cuba heeft niet alleen zijn revolutionaire verleden als stokpaardje. Santiago heeft door de eeuwen heen vele dichters en musici voortgebracht en het is de plaats om op elk moment van de dag ergens muziek te horen. Er is niets zo fijn als even in het Parque Céspedes de benen te strekken na een skatetour en te luisteren naar een groepje oude mannen die schijnbaar gedachteloos een mooi stuk son cubano weggeven. Met een beetje geluk treedt ’s avonds in de befaamde Casa de Trova een zangeres van 86 jaar op die met een ongebroken stem nog steeds hartverscheurende bolero’s kan zingen.

Verschillende touroperators in binnen- en buitenland bieden reizen naar Cuba aan. In veel gevallen gaat het om zonvakanties met enkele excursies of rondreizen langs de toeristische sites van het eiland. Als uitzondering op deze regel organiseert ©Planet Roller uit Frankrijk een skatereis van 2 weken naar Cuba waarbij ze naast Havana ook Santa Clara en Cayo Coco aandoen. In Nederland biedt Skate·A·Round®, een arrangement naar Cuba aan dat naast het skateprogramma ook aandacht besteedt aan salsa en cultuur. In 11 dagen krijgt men niet alleen de skate hotspots te zien, maar leert men ook salsa dansen.